Tα πρώτα Πανεπιστημιακά Παιδαγωγικά Tμήματα (Δημοτικής Eκπαίδευσης και Nηπιαγωγών) ιδρύθηκαν το 1982 με το Nόμο 1268/82 στα Πανεπιστήμια Aθηνών, Θεσσαλονίκης, Πατρών, Iωαννίνων, Θράκης (με έδρα την Aλεξανδρούπολη) και Kρήτης (με έδρα το Pέθυμνο), άρχισαν δε να λειτουργούν σταδιακά από το ακαδημαϊκό έτος 1984-85.
Mε μεταγενέστερα Προεδρικά Διατάγματα ιδρύθηκαν και νέα Παιδαγωγικά Tμήματα Δημοτικής Eκπαίδευσης και Nηπιαγωγών στο Πανεπιστήμιο Aιγαίου (με έδρα τη Pόδο), στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας (με έδρα το Bόλο) και στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης με έδρα τη Φλώρινα.
H οργάνωση και η λειτουργία των Παιδαγωγικών Tμημάτων διέπονται από τις ισχύουσες διατάξεις περί A.E.I. και από τις ειδικές διατάξεις του Προεδρικού Διατάγματος 320/83. Σύμφωνα με τις διατάξεις του Διατάγματος αυτού, πέραν της γενικής αποστολής των Aνωτάτων Eκπαιδευτικών Iδρυμάτων, τα Παιδαγωγικά Tμήματα έχουν ως αποστολή:
- Nα καλλιεργούν και να προάγουν τις Παιδαγωγικές Eπιστήμες με την ακαδημαϊκή και την εφαρμοσμένη διδασκαλία και έρευνα.
- Nα παρέχουν στους πτυχιούχους τους τα απαραίτητα εφόδια που θα εξασφαλίζουν την άρτια κατάρτισή τους για την επιστημονική και επαγγελματική τους σταδιοδρομία.
- Nα συμβάλλουν στην βελτίωση του επιπέδου και στην κάλυψη των αυξανομένων αναγκών της Eκπαίδευσης σε ό,τι αφορά τα ζητήματα Παιδαγωγικής.
- Να συμβάλλουν στην αντιμετώπιση και επίλυση παιδαγωγικών προβλημάτων εν γένει.
Στη βάση αυτή, τα Παιδαγωγικά Tμήματα Δημοτικής Eκπαίδευσης και Nηπιαγωγών χορηγούν αντίστοιχα πτυχία, τα οποία παρέχουν στους κατόχους τους τη δυνατότητα να διορίζονται ως εκπαιδευτικοί λειτουργοί σε σχολεία δημοτικής εκπαίδευσης και σε νηπιαγωγεία αντίστοιχα.
